ئیمامی (سیوطی) یم زۆر خۆش دەوێ و دەشزانم جگە لە پێغەمبەری خوا کەسی تر مەعصوم نییە، پێم وایە یەكێكە لەو كەسانەی كە دوبارە نابنەوە، نوسینەكانی هەندە وردو زۆرن هەر نوسێنیكی لەوە ناچێ كەسێك نوسیبیەوە بەلكو لەو نوسینە دەچێ كە دەستەیەك لەگەورە زانایانی ئومەت بەژدار بوبن لە نوسینەوەی.باوکی ئیمام سیوطی یەکێک بووە لەزاناکان شەوێک لەشەوەکانی مانگی رەجەبی ساڵی ٨٤٩کۆچی دایک و باوکی ئیمام سیوطی بەدیار کتێبێک دانیشتبوون مەسئەلەیەکیان دێتە پێش و دایکی ئیمام سیوطی دەچێتە ژورەکەی تر کتێبێک بهێنێ ئالەو کاتە لەنێوان کتێبان ژانی دێتێ و ئەو ئیمام سیوطیە لەدایک دەبێ و ناو دەنرێ کوڕی کتێب.
رەحمەتی خوای لێبێ یەكێكە لەو ئیمامانەی لەهەموو بوارەكانی زانستی شەرعی نوسیتی و ئەستەمە بابەتێكی شەرعی باس بكرێ ناوی كتێبەك لەكتێبەكانی ئەو ئیمامە نەهێنرێ.
ئەو كاتەی كە دەچێتە حەج ئاوی زەمزەم دەخواتەوە بەچەند نییەتێك یەكێك لەنیەتەكانی لەفیقهی ئیسلامی بگاتە مەرتەبەی(شیخ الاسلام سراج الدین البلقینی)و لەحەدیسیش بگاتە مەرتەبەی ئیمام (ابن حجری عەسقەلانی) رەحمەتی خوایان لێبێ .
ئیمام سیوطی دەفەرمێ: خوای پەروەردگار بە ٧ زانستی ئاشنا کردوم تەفسیر و حەدیس و فیقهو نەححو و مەعانی و بەیان و بەدیع.
(... رزقت التبحر فی سبعە علوم: التفسیر، والحدیث، والفقه، والنحو، والمعانی، والبیان، والبدیع)
ئینجا دەفەرمێ : ئەگەر بمەوێ لەهەر بابەتێك لەو بابەتانە سەرچاوەیەك بنوسم بەبلەگەی نەقلی و قیاسی و وەلام و پرسیارەكان و جیاوازی زانایان لەسەری دەتوانم.
ئەوەش بەفەزلی خوای گەورەیە.
(ولو شئت أن أكتب في كلمسألة مصنفًا بأقوالها وأدلتها النقلية والقياسية، ومداركها ونقوضها وأجوبتها، والموازنة بين اختلاف المذاهب فيها لقدرت علي ذلك من فضل الله، لا بحولي ولا بقوتي، فلا حول ولا قوة إلا بالله، ما شا‌و الله، لا قوة إلابالله).
بەلام ئەوەی زۆر سەیرە ئەو ئیمامە (هەموو زانستەكان لەبەر دەستیوەك هەویر لەبەردەستی نانەوا بوە) تەنها (حیساب) نەبێ بۆیە دەفەرمێ
(..وأما علم الحساب فهو أعسر شي‌ء علي وأبعده عن ذهني؛ وإذا نظرت في مسألة تتعلق به فكأنما أحاول جبلًا أحمله..)
دەربارەی زانستی حیساب قورسترین و دور ترین شتە لە بیری من ئەگەر سەیری مەسئەلەیەك بكەم پەیوەندی بەحیسابەوە بێت وەكو ئەوەیە هەولی گواستنەوەی شاخێك بدەم.
ئیمام سیوطی رەحمەتی خوای گەورەی لێبێ لەگەل چەند گەورە زاناێك دووچاری ئیختلاف دەبێت و بریار دەدا واز لەدەرس ووتنەوە و فەتوابهێنێ كتبێك دەنوسێ بەناوی(التنفيس في الاعتذار عن ترك الإفتا‌ء والتدريس) لە تەمەنی ٤٠ ساڵی بریار دەدا واز لە دەرس گوتنەوەو فەتوا دانبهێنێ (عوزلەت) دەكا و خەریكی عیبادەت و نوسین دەبێ رەحمەتی خوای گەورەی لێبێ .
ئیمامی سیوطی جگە لە قورئانی پیرۆز نزیكەی٢٠٠ هەزار فەرمودەی دەرخ بوو.
لەتەمەنی ٦٢ سالی وتەمەنێكی پر لەنوردەگەرێتەوەلای خوای گەورە، دوای خۆی لەسەروی ٣٠٠ كتێب جێدەهێڵێ.
رەحمەتی خوای گەورەی لێبێ جێ و مەقامی فیردەوس بێ.
لەکتێبە زۆر گرنگەکانی (الإتقان في علوم القرآن) و (تدريب الراوي في شرح تقريب النواوي) و (الدر المنثور في التفسير بالمأثور(
بۆ زیاتر ئاشنا بوون بەژیانی ئەو ئیمامە بۆ نمونە بگەرێنەوە سەر كتبێبی(حسن المحاضرة في تاريخ مصر والقاهرة) كە باسی ژیانی خۆی دەكات .
وە كتێبی (النور السافر عن أخبار القرن العاشر(
ئیمام سیوطی دەفەرمێ: خوای پەروەردگار بە ٧ زانستی ئاشنا کردوم تەفسیر و حەدیس و فیقهو نەححو و مەعانی و بەیان و بەدیع.
(... رزقت التبحر فی سبعە علوم: التفسیر، والحدیث، والفقه، والنحو، والمعانی، والبیان، والبدیع)
ئینجا دەفەرمێ : ئەگەر بمەوێ لەهەر بابەتێك لەو بابەتانە سەرچاوەیەك بنوسم بەبلەگەی نەقلی و قیاسی و وەلام و پرسیارەكان و جیاوازی زانایان لەسەری دەتوانم.
ئەوەش بەفەزلی خوای گەورەیە.
(ولو شئت أن أكتب في كلمسألة مصنفًا بأقوالها وأدلتها النقلية والقياسية، ومداركها ونقوضها وأجوبتها، والموازنة بين اختلاف المذاهب فيها لقدرت علي ذلك من فضل الله، لا بحولي ولا بقوتي، فلا حول ولا قوة إلا بالله، ما شا‌و الله، لا قوة إلابالله).
بەلام ئەوەی زۆر سەیرە ئەو ئیمامە (هەموو زانستەكان لەبەر دەستیوەك هەویر لەبەردەستی نانەوا بوە) تەنها (حیساب) نەبێ بۆیە دەفەرمێ
(..وأما علم الحساب فهو أعسر شي‌ء علي وأبعده عن ذهني؛ وإذا نظرت في مسألة تتعلق به فكأنما أحاول جبلًا أحمله..)
دەربارەی زانستی حیساب قورسترین و دور ترین شتە لە بیری من ئەگەر سەیری مەسئەلەیەك بكەم پەیوەندی بەحیسابەوە بێت وەكو ئەوەیە هەولی گواستنەوەی شاخێك بدەم.
ئیمام سیوطی رەحمەتی خوای گەورەی لێبێ لەگەل چەند گەورە زاناێك دووچاری ئیختلاف دەبێت و بریار دەدا واز لەدەرس ووتنەوە و فەتوابهێنێ كتبێك دەنوسێ بەناوی(التنفيس في الاعتذار عن ترك الإفتا‌ء والتدريس) لە تەمەنی ٤٠ ساڵی بریار دەدا واز لە دەرس گوتنەوەو فەتوا دانبهێنێ (عوزلەت) دەكا و خەریكی عیبادەت و نوسین دەبێ رەحمەتی خوای گەورەی لێبێ .
ئیمامی سیوطی جگە لە قورئانی پیرۆز نزیكەی٢٠٠ هەزار فەرمودەی دەرخ بوو.
لەتەمەنی ٦٢ سالی وتەمەنێكی پر لەنوردەگەرێتەوەلای خوای گەورە، دوای خۆی لەسەروی ٣٠٠ كتێب جێدەهێڵێ.
رەحمەتی خوای گەورەی لێبێ جێ و مەقامی فیردەوس بێ.
لەکتێبە زۆر گرنگەکانی (الإتقان في علوم القرآن) و (تدريب الراوي في شرح تقريب النواوي) و (الدر المنثور في التفسير بالمأثور(
بۆ زیاتر ئاشنا بوون بەژیانی ئەو ئیمامە بۆ نمونە بگەرێنەوە سەر كتبێبی(حسن المحاضرة في تاريخ مصر والقاهرة) كە باسی ژیانی خۆی دەكات .
وە كتێبی (النور السافر عن أخبار القرن العاشر(
مامۆستا سەرباز محمد
 ـ كوڕی كتێب){kind=link}
0 التعليقات:
إرسال تعليق