زۆر جار پێچ و پەناو كون و كەلەبەر ترسناكی لەخۆ دەگرێ، (گۆشەی مردوو)ش دەبنە شوێنی (كەمینی) ناحەز و تەونی پیلانەكان لەوێ دەچنن.تیشك خستنە سەر ئەو (كون و كەلەبەر و گۆشە مردوانە) كە ناكەونە بەر رووبەری دیتن، زۆر زەرورە بەتایبەت لە رۆژگارێكی وەكو ئەورۆماندا، كە زۆر جار(ناو) پێچەوانەی (ناو نیشانە) و (دورشمەكان) پێچەوانەی خۆیان لە خۆگرتوە.
ئیسلام وەكو ئاینێکی ئاسمانی(صاغ) ماوەتەوە مانەوەشی بەمانەوەی (قورئان و سوننەتە).ناحەزانیی زۆریك لەدروشمیان بەرزكردۆتەوە داوای ئازادی بیركردنەوە و بەخۆدا چونەوە و نویخوازی دەکەن، هەنگاوی یەكەمیشیان لە دەقە شەرعیەكانەوە دەستپێكردوە بەو مانایەی كە دەقە شەرعیەكان دەبێت جارێكی تر بخوێندرێتەوە و واقیع بەنەزەری ئیعتبارەوە وەربگیرێ.
ئەوە خۆی لەخۆیدا تۆمەتێكە ئێرە شوێنی وەلامدانەوەی نیە، بەڵام بەكورتی هەرئەوەندە دەلێم:
مەزهەبێك لەمەزهەبە فیقهیەكانی ئەهلی سوننەت و جەماعە نەك ئێستا بەكەلكی ئەو سەردەمە ناێت بگرە دەتوانێ بەجوانترین شێوە دەوڵەت بەریوە ببات و تەواوی بەرنامەی دیموكراتی نیوەی مەزهەبێكی فیقهی ئیسلامی پێناكرێ.
یەكێك لەو ناوانەی لەبواری فیكری و خوێندنەوەی تازەی دەقە شەرعیەكان كە باسی دەكرێ كەسێكە بەناوی (علی شەریعەتی) ئەوپیاوە شیعەیە رەخنەی زۆری لە پیاوانی ئاینی شیعە گرتوە. كەسایەتی علی شەریعەتی لەو نوسینە بابەتی ئێمە نیە بەڵکو هەول دەدەم بەچەند نوسینێك فیكری علی شەریعەتی بناسێنین، بۆئەوەی بتوانین دوری نێوان خۆمان و ئەوكەسە دیاری بكەین و بزانیین بۆچونەکانی شەریعەتی تاچەند بەخزمەتی (ئەهلی سوننە) تەوا دەبێ.
من دڵنیام لەوەی ئەو نوسینە گلەیی خەلكێكم دێنیتە سەر بۆیە داواكارێكی برایانەم ئەوەیە(نوسینەكە بخوێننەوە).
ئەگەر قسەیەكم دابێتە پال شەریعەتی نەیگوتبێ یان لەبۆ چونێكی بەهەلە حالی بویمە مافی خۆیان گلەییم لێبكەن و دەتوانن بۆچونە هەڵەکەم راست بكەنەوە.
بەلام ئەگەر ئەو خالانە نەبێ ئەوا با لەگەڵ دەرەنجامی ئەو نوسینە هاوڕام بن .
(مەبەست لەو نوسینە ناساندنی (علی شەریعەتیە) وەكو خۆی نەبادا لەرێی هەندێك لەقسە جوانەكانی بیرە بۆ گەنەكەی برژێتە فیكری هەندیك لە دڵسۆزان)
خوای پەروەردگار ئاگادارە بەنیازو مەبەستەکان ڕەزامەندیشی (عزوجل) ئومێدو ئاواتمانە.
(خزمەتکاری بانگەوازی سەلەفی سەرباز محمد)
علی شەریعەتی بیرمەندێكی شیعەیە تا ئێسقانیش دژی ئەهلی سوننەت و جەماعەتە هەموو تەمەنیشی لەخزمەت بڵاو كردنەوەی مەزهەبی شیعە بردە سەر زۆریك لەبۆ چونەكانی كوفرە.
بەڵام لەدوا بەشەكانی ئەو نوسینە باسی كوفرەكانی دەكەین لەبەر ئەوەی بەداخەوە لایەنگرانی (شەریعەتی) تەنها چەند خاڵێكی فیكری ئەو كەسەیان باس كردوە یان ئاگادار نین یان حەز ناكەن خەلكی ئاگاداری تەواوی فیكری (عەلی شەریعەتی) ببێت.
چاكترین لێكۆلینەوە لەسەر فیكری (شەریعەتی) خویندنەوەی كتبێبەكانیەتی رەخنەکانیش لەنوسینەکانی راستەو خۆ بگیرێ،ئەو كات خوێنەر بەئاسانی دەتوانی بگەرێتەوە سەر سەرچاوەكە و قسەیەک ناکاتە ماڵ بەسەرمان کەنەمانگوتبێ.
علی شەریعەتی كتیبێكی هەیە بەناوی (دین ضد دین ) لە كۆتایی ئەوكتێبە هەندیك پرسیاری لێدەکرێ ئەویش وەڵامی داوەتەوە هەر لەوێش باس لە موعتەقەدی خۆی دەكات و دەڵێ :
(...لذا اري من الضروري ان اعلن بصراحة عن تشيعي وعن اصول عقائدي التي عليها طوال عمري وقدمت في سبيلها شبابي وعشرين سنة من دراستي وكتابي وكلامي وعملي وان اقول : اني المدعو علي شريعتي المتهم بجميع الاتهامات التي يقدر اللسان ان ينطق بها ،اعتقد اعتقادا كاملا ب:
1- وحدانية الله .
2- حقانية جميع الانبياء من ادم (ع) حتى محمد ( ص).
3- رسالة النبي محمد ص وخاتمية نبوته.
4- ولاية الامام علي ع وامامته ووصايته. (دين ضد دين لاپەرە ١٧٨)
بۆ ئەوەی بابەتەكە زۆر درێژ نەبێتەوەو خوینەر بێتاقەت نەكات لەو بەشە تەنها باسی ئەو چوار خاڵە دەكەین كە شەریعەتی باسی لێوە كردوە لە بەشەكانی تر بەپشتیوانی خوای گەورە دەچینە سەر باقی خاڵەکانی تر.
علی شەریعەتی دیارە لە (حوسەینیەی ئیرشاد) زۆریك لە پیاوانی شیعە دژایەتیان كردوە نەك هەر هی ئەو بەلكو دژایەتی (مورتەزا موتەهەریش) كرا كە لەگەل شەریعەتی دەوریكی باڵایان هەبووە لە حوسەینیەی ئیرشاد و دواتریش هەردووك دەكوژرێن.
دژایەتیەكەش نەك لەبەر ئەوەی ستایشی ئەهلی سوننەی كردوە بەلكو تەنها لەبەر ئەوە بوە رەخنەی توندی هەبووە لە (موقەلیدەكان) و پی وابوە ئەوان لەمەزهەبی شیعە نەگەیشتون بۆیە دەڵێ :
(...لێرە بەزەروری دەزانم باسی موعتەقەدی خۆم بكەم وەكو كەسێكی شیعە كە تەواوی تەمەنم لەسەری بویمە و قۆناغی گەنجێتیم و ٢٠ سالەی خوێندن و نوسین و قسە و كردەوەكانم لەپێناویا بەخشی وە دەڵێم من ناو براو عەلی شەریعەتی كەزۆرێك لە تۆمەت خراوەتە ئەستۆم باوەری تەواوم بەو خالانە هەیە :
یەكەم:خوای پەروەردگار تاك و تەنهایە
دووەم: تەواوی پێغەمبەران هەر لەئادەم تاوەكو محمد صلی الله علیه وسلم لەسەر حەق بووینە
سێیەم: محمد صلی الله علیه وسلم كۆتا پێغەمبەر و پەیامەكەشی كۆتا پەیام بووە
چوارەم: ولایەتی ئیمام عەلی و ئیمامەت و وصایەتی )
هەر سێ خالی یەكەم كێشەی لەسەر نیە بەڵام خالی چوارەم (شەریعەتی) كەدەڵێ: باوەرم بەئیمامەت و ویصایەتی ئیمام عەلی هەیە مەبەستی ئەو هەر وەكو لەخاڵەكانی داهاتوو باسی دەكات ئەوەیە کە لەدوای وەفاتی پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەبوایە ئیمام عەلی بكرێ بەخەلیفە نەوەك ئەبو بەكری صدیق رەزاو رەحمەتی خوایان لەسەر بێ.
ئەوەش ئەو پەری گومراییە صەحابەی كیرام لەدوای پێغەمبەری خوا كۆرا بون لەسەر ئیمامەت و فەزلی ئەبوو بەكری صدیق.
ئیمامەتی ئیمام عەلی و ویصایەتی بەمەفهومی شیعە واتە :
پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم لەدوای خۆی
علی كوری ئەبو طالب ی دەستنیشان كرد وەكو خەلیفە وەلەدوای ئەو
حەسەن
ئینجا حوسەین
ئینجا علی كوری حوسەین
ئنجا محمد كوری علی باقر
ئنجا جعفری كوری محمد صادق
ئینجا موسای كوری جەعفەری كازم
ئینجا علی كوری موسای ریزا
ئینجا محمد كوری عەلی جەواد
ئینجا علی كوری محمد هادی
ئینجا حەسەنی كوری عەلی عەسكەری
ئینجا محمد كوری حەسەن
باوەر هێنانیش بەئیمامەتی ئەوانە لای شیعە لە روکنی ئیماندایە .
بۆیە ناوبراو (عەللامەی حلی) لەكتێبی (منهاج الكرامە) باسی كتێبەكەی دەكات ودەڵێ:
(... اما بعد فهذه رسالة شريفة ومقالة لطيفة اشتملت علي اهم المطالب في احكام الدين واشرف مسائل المسلمين وهي مسالة الامامة التي يحصل بسبب ادراكها نيل درجة الكرامة وهي احد اركان الايمان المستحق بسببه الخلود في الجنان والتخلص من غضب الرحمن ... )
تێبینی منهاج الکرامە شەیخولئیسلام (ئیبن تەیمیە) وەڵامی داوەتەوە بەکتێبێ (منهاج السنة النبوية في نقض كلام الشيعة والقدرية) تەواوی گومانەکانی (عەلامەی حلی دەرەوێنیتەوە ) هەردوکیشیان لە یەک سەردەم ژیاون.
کەوابوو ئیمامەت بەو شێوەیە کە لەباوەڕی علی شەریعەتی بووە، ئێمەی تەواوی ئەهلی سوننە لەپێش هەموانیش ئەبو بەکری صدیق و باقی صەحابە ئەهلی دۆزەخن (پەنا بەخوا) لەبەر ئەوەی روکنی ئیمانیان تەواو نەبوە و بەوەصیەتی پێغەمبەری خوایان نەکردووە.
علی شەریعەتی دەڵێ باوەڕی تەواوم هەیە بە (عیترەت) مەبەست لەعیترەت ئەو (ئیمامانەیە) كە لە خالی چوارەم باسمان كرد وئەوانە بەباوەری شیعەی ئیمامی (مەعصومن) واتە هەڵە ناكەن ئیمامەتیشیان بە دەقە واتە نەصێكی دیاری كراو لەپێغەمبەری خواوە هاتوە لەسەر ئیمامەتی ئەو ١٢ كەسە.
ئینجا شەریعەتی دەڵێ:
ئەوان ئەو دەرگا مەعصومەن واتە بێهەلەن كە لەرێی ئەوانە وە دەگەینە قورئان وسونەتی پێغەمبەری خوا.
ئەوەی كە زۆر سەیرەو جێی سەرنجە زۆرێك لەو خەڵكەی باس لە علی شەریعەتی دەكەن باس لەو بۆ چونانەی ناكەن ئەو پیاوە پێی وابووە قورئان و سونەی پێغەمبەری خوا تەنها لەرێی ئەو ئیمامانەوە دەگاتە ئێمە هەر بۆیە ئەو ئیمامانە دەبێ مەعصوم بن جا كەدێتە سەر ئیمامی ١٢ كە بزرە دەڵێ:
باوەرم بە جێگری ئیمام هەیە لەبەر ئەوەی ئێمە چاوەروانین ئیمامی ١٢ دەركەوێ لە (سیردابەكەی) بێتە دەر.
ئەو قسانەی شەریعەتی داخستنی تەواوی عەقلە زۆرم پێ سەیرە خەڵكێك بە كەسێكی عەقلانی لەقەلەمی بدات .
زانایانی ئەهلی سونەت و جەماعەت زار بەزار فەرمودەكانی پێغەمبەری خوایان نەقل كردوە بەئیسنادێكی نە پچراوە تا دەگاتە پێغەبمەری خوا صلی الله علیه وسلم ئینجا ئەو زانایانە ئەوەیان فەرمووە كە ئەوەی كۆیان كردۆتەوە تەواوی فەرمودەكانی پێغەمبەری خوانەبووە بەلكو هەر سەر چاوەیەك ئەوەندەی كۆ كردۆتەوە كە بۆی كراوە .
بەلام بەپێی باوەرەكەی علی شەریعەتی بێت دەبێت تەواوی سونەتی پێغەمبەری خوا لەرێی ئەو ئیمامانەوە بگاتە ئەو خەلكە .
تێبینییەکی گرنگ
(ئینجا هەرلێرەوەش علی شەریعەتی و لایەنگیرانی نابێت گلەیی لە معاویەی کوڕی ئەبوو سوفیان بکەن رەزای خوایان لەسەربێ لەبەر ئەوەی ئیمامێکی مەعصوم ئیمام حەسەن رەزای خوای لەسەربێ صوڵحی لەگەڵ کردوو تەنازولی کرد بۆی لە خیلافەت ... ئێخۆ ئیمامی مەعصوم نابێ هەڵە بکا گەر نا ئەو ئەصلەی خۆیان هەڵدەوەشێننەوە)
5- العترة الطاهرة بصفتها باب العصمة الوحيد للوصول الى القران والسنة.
ئينجا دەڵێ :
پێغەمبەری خوا نەك تەنها لە ناو چەی (غەدیری خم) بەڵكو لە ٢١ شوێنی تر باسی ئیمامەتی ئیمامی علی كردوە هەموم دیراسە كردوە.
واتە علی شەریعەتی دەڵێ:
بەلگەی زۆرم بەدەستە لەسەر ئەوەی كەدەبوایە دوای پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم ئیمام علی بكرا بایە خەلیفە نەوەك ئەبو بەكری صدیق بەلگەكانیش زیاترن لە ٢١ بەلگە.
كەوابوو بەپێی بۆ چونەكەی شەریعەتی بێ ئیمام ئەبو بەكری صدیق رەزای خوای لەسەربێ خیلافەتی زەوت كردبوو و باقی هاوەلانیش رەزای خوایان لەسەر بی یان بەژدار بووینە یان بێدەنگیان كردوە لەو تاوانە
6- ان اعلان النبي صلی الله علیه وسلم عن امامة علي علیه السلام ووصايته لم يتم في غدير خم فحسب بل في واحد وعشرين مكانا اخر استخرجتها ودرستها جميعا.
ئینجا دەڵێ:
كار (بەشورا) ناكرێ مەگەر لە گەڵ نەبونی گرنگتر لەو مەبدەئە واتە (ویصایەت) كە پشت ئەستورە بەوەحی.
وە دەستگرتن بە مەبەدەئی شورا لە (سەقیفە) ستەمێكی گەورە بوو بۆ بەلاوەنانی مەبدەئێكی تر ئەویش بەلا وەنانی وەسیەتی پێغەمبەری خوا و مافی ( ئیمام علی) بوو لەخیلافەت.
واتە شورا كاری پێناكرێ كە بە (بەیعەت و هاورایی و دیموكراسی) لەقەلەمی داوە.
واتە كار بەشورا ناكرێ لەبەر ئەوەی لەشورا گرنگتر لەئارادایە وەسیەتی پێغەمبەری خوا بە خیلافەتی ئیمام علی .
كەوابوو علی شەریعەتی ئەسلەن باوەری (بەشورا و كۆدەنگی) نیە لەبەر ئەوەی ئیمامی (مەعصوم) هەموو ئەو كارانە رادەپەرێنێ.
ئاخر ئەو قسەیە گەر زانایەكی ئەهلی سوننە بیكردبایە خۆ موعتەزیلەکانی سەردەم دەیانگوت:
ئەو قسانە روی مەجلیسی نییە بەڵام چاو دەنوقێنن لەراست ئەو وورێنانەی علی شەریعەتی .
ئینجا بەیعەتی سەقیفە کە بە ئیمام ئەبوو بەکر درا رەزای خوای لەسەربێ کۆڕای صەحابەی کیرامی لەسەربوو ئەوە لای ئێمەی ئەهلی سوننەت (ئەسلە) و پێمان وایە خوای پەروەردگار بەو بەیعەتەی لە (سەقیفە ) درا بەئیمام ئەبوو بەکر دەستی ئەهلی کوفروو زمانی مونافیقەکانی بڕی.
کەئێرە جێی تەفصیل نیە گەر نا بەدرێژی باسی ئەو رەحمەتەمان دەکرد.
علی شەریعەتی رازی نییە بەخیلافەتی ئیمامی ئومەت و گەورەترین و پیرۆز ترین کەس دوای پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم کە ئیمام ئەبو بەکرە رەزای خوای لەسەربێ.
بۆیە دەڵێین:
(تۆزی نەعلەکەی ئەبو بەکری صدیق رەزای خوای لەسەر بێ هەزار ئومەتی وەکو علی شەریعەتی دێنێ)
7- ان الشورى (البيعة والاجماع والديمقراطية) هو مبدأ اسلامي الا انه لا يعمل به الا في حالة عدم وجود المبدأ الاهم وهو الوصاية المستندة الى كلام الوحي، وان التمسك بهذا المبدا في شورى السقيفة تعسف باستعمال مبدا من اجل سحق مبدا اخر ذي اهمية اكبر وهو وصية النبي (ص) وحق علي (ع) .
(ئیسلامی ئەهلی سوننە، ئیسلامی ستەم و زۆر داریو چەو ساندنەوە بووە. ئیسلامی شیعەش، ئیسلامی دادوەری ئازادی و یەکسانییە)
خاڵی هەشتەم :
8- ان النبي ( ص) كانت له رسالتان : احداهما ابلاغ الوحي (النبوة ) والثانية: بناء الامة ( الامامة). وقد ختمت رسالته الاولي في زمن حياته ص الا ان رسالته الثانية كان عليها ان تستمر لعدة اجيال متوالية لثلاثة قرون تحت قيادته هو واوصيائه الاثني عشر . بعبارة اخرى ان النبي ص كان خاتما لرسالة نبوته وان الائمة ع كانوا خاتمين لرسالة امامته .
علی شەریعەتی لەو خالەدا دەلی پێغمبەر صلی الله علیه وسلم دوو پەیامی هەبوو یەكیان گەیاندنی (وەحی) پێغەمبەرایەتی، ئەوەی تر دامەزراندنی ئوممەت(ئیمامەت) واتە مەفهومی ئومەت لای شەریعەتی واتە(ئیمامەت) ئەوەی باوەری بەو ئیمامەتە نەبێت نە لەو ئومەتەیە وە نەحالی بووە لە ئومەت.
ئەوە مانای قسەكانیەتی ئینجا دەڵێ :
پەیامی یەكەمی تەواو بوو ئەو كاتەی خۆی لەسەر ژیان بوو بەڵام پەیامی دووەمی دەبوایە بەردەوام بێت تا چەند نەوەیەكی یەك لەدوای یەك لەژێر رابەرایەتی خۆی و ئەو ١٢ ئیمامەی وەسیەتی لەسەر كردوون بەواتایەكی تر پێغەمبەر صلی الله علیه وسلم خەتم پێغەمبەرایەتی كرد و ئمامەكانیش سەلامی خوایان لەسەربێ خەتمی پەیامی (ئیمامەتیان) كرد.
لەو خاڵەدا تەفسیری شەریعەتی زۆر روونە بۆ مەفهومی ئومەت و رۆلی ئەو ئیمامانەی كە بەقسەكانی شەریعەتی پێغەمبەری خوا وەسیەتی لەسەر ئیمامەتی كردوون بۆیە مانای ئومەت لای شەریعەتی واتە ( شیعە ).
9- لم يجر التاريخ حسب ارادة النبي ص وتنبؤه بل اخذ ينحرف بعد السقيفة بالتدريج فانشعب الاسلام الى شعبتين رئيسيتين : التسنن وهو الاسلام الذي سيرته الطبقة الحاكمة وترعرع علي يد الحكام والائمة التابعين لهم، والتشيع وهو الاسلام الذي اخذ مجراه بين الاوساط المحرومة والناس المظلومين الناشدين للعدالة ، فاصبح الاول اسلام الخلافة والتميز والاستبداد والاستغلال و ظل الثاني اسلام الامامة والعدالة والحرية والمساواة.
مێژو بەو شێوەیەی رێی نەكرد كە پێغەمبەر ویستی لەسەر بوو بەلكو وردە وردە لەرێ لایدا لەدوای سەقیفە و ئیسلام بوو بەدوو بەش ئەهلی سونەت واتە ئەو ئیسلامەی چینی حاكمەكان رسكاندیان و لەسەر دەستی ئەوان و ئیمامە شوین كەوتەكانیان گەورە كرا.
بەشی دووەم شیعە ئەو ئیسلامەی رێی گرتە بەر لەنێوان كەسی نەبوو ستەم لێكراو ئەوانەی شەیداو عەودالی دادوەرینە بۆیە ئیسلامی سوننە بوو بە (ئیسلامی ستەم و تاوان و چەوساندنەوە ئیسلامی دووەم ئیسلامی شیعە بوو بەئیسلامی داد وەری و ئازادی و یەكسانی).
ئەوە بیرو بۆ چون و هەلسەنكاندنی علی شەریعەتی بۆ ئەهلی سونەت و جەماعەت ئیسلامەكەی ئیمە لای ئەو (جگەرەكێشە) ئیسلامی رسكاوی دەستی حاكم و ستەم كارانانە ئیسلامێكە لە دیوانی سولتانەكان خزمەتی حاكمی كردوە لەبەرژەوەندی ئەوان دابوە بەلام ئیسلامی شیعە ئەو ئیسلامە بووە كە لەهەولی گیرانەوەی مافە خوراوەكان دابوەو خەریكی خەبات و جیهاد بووە.
ئەو قسانەی علی شەریعەتی رەنگدانەوەی قوڵی رقەکانییەتی بەرامبەر بە ئەهلی سوننەت و جەماعەت علی شەریعەتی (سەقیفە) کۆرەی کردووە لەبەر ئەوەی صەحابەی کیرام کۆدەنگ بوون لەسەر خیلافەتی (ئەبوبەکری صدیق) رەزای خوای گەورەی لەسەربێ.
علی شەریعەتی دەڵێ: من باوەرم بەو هاوكێشەیە هەیە:
(شیعەی عەلەوی = بە سوننەی محەمەدی – خیلافەتی سیاسی + چینایەتی و رەگەز پەرستی ).
10- ان الخلافة هي التي انتصرت في التاريخ ولم تتحقق الامامة على الصعيد الاجتماعي فحصلت الغيبة.
خالی 10 : علی شەریعەت دەڵێ:
خیلافەت سەركەوت لەمێژو ئیمامەت نەهاتە دی لە روی كۆمەلایەتی بۆیە وون بون هاتە دی مەبەستی لە (الغیبە) واتە ئەو كاتەیە كە ئیمامی ١٢ شیعە خۆی ون كردو تا ئەو رۆژە خوای گەورە ئیرادەی لەسەر دەبی دەردەكەوی تەواوی شیعە چاوەروانی دەركەوتنینە.
(ئیمامی ١٢ ناوی محمد بن الحسن العسكری یە لەسالی ٢٥٥ لەدایك بوە دوای وەفاتی باوكی ئەو دەبیتە ئیمامی شیعە و لەتەمەنی ٥ سالی وون دەبی)
عەلی شەریعەتی و تەواوی شیعە چاوەروانی بوون تا ئێستاش چاوەروانینە بۆ ئەوەی دەركەوی و عەدالەت بهێنیتەوە سەر زەوی دوای ئەوەی پر بوو لە ستەم .
11- ان عصر الغيبة ( ابتداءأ من غيبة الامام الثاني عشر حتى ظهوره في اخر الزمان ) هو عصر مسؤولية الناس في القيادة الاجتماعية وهو العصر الذي يختار الناس فيه قائدا لهم تحت عنوان ( نائب الامام ).
تا ئەو كاتەی ئیمام دەردەكەوی مرۆڤایەتی پێویستی بە كەسێك هەیە فەرمانەكانی ئیمام بەجێبگەیەنێ بۆیە نائب جێگرێكی هەیە ئەو جێگرەی پێی دەگوتری نائب الامام .
( بەو دواییە خامێنائی گوتی من جێگری ئیمامم ئەوەش کێشەیەکی زۆر گەورەی لەنێو شیعە نایەوە ئەگەر خامێنائی جێگری ئیمام بێ ئەی وەزیفەی سیستانی دەبێ چیبێ، بۆ دەرچون لەو کێشەیە چارەیەکی تر دانراوە ئەویش ( ولایة الفقیه) ئەو مەنصەبە لە سەروی دەسەڵاتە)
تێبینی:
ئەوانەی کەوتونەتە شوبهەکانی شیعە معاویە رەزای خوای لەسەر بێ تاوان بار دەکەن بەوەی خیلافەی گۆڕی لەهەمان کاتدا کەسێکی وەکو علی شەریعەتی بەبیرمەند دەزانن کە بە مەعتەقەدی شەریعەتی (نائب الامام ) دەسەڵآتەکەی پیرۆزەو لەسەروی دەسەڵاتی سیاسییە.
12- ان مبدأ انتظار الفرج بعد الشدة هو الايمان بدين الاعتراض والايمان ب(الفلسفة الجبرية للتاريخ ) وزوال النظام الاجتماعي الظالم والتمييز الطبقي الجائر زولا نهائيا، فمعنى الانتظار هو ان قائم ال محمد ( عج ) ينتظر ثورة الناس على الظلم المهيمن على العالم وان الامام الموعود المنتظر المسلح القائم الصمصام المنتقم الذي سيملا الارض قسطا وعدلا كما ملئت ظلما وجورا هو الذي ينتظر في الحقيقة ثورتنا.
چاوەروانی ئارام بوونەوە دوای ناخۆشیەكان باوەرە بە رووبەروو بونەوەو دارمان و داروخانی سیستەمی كۆمەلایەتی و ستەم و چینایەتی زۆردارو توانەوەی بەیەكجاری.
مانای چاوەروانی ئەوەیە كە قائم ال محمد ( ئەوە یەكیكە لەلەقەبەكانی مەهدی لای شیعە هەروەكو امام الزمان و حجە و زۆر لەقەبی تری هەیە لایان ) واتە ئیمام چاوەروانی شۆرشی ئەوە خەلكە دەكات بەسەر ستەم و زۆرداری.
وە ئەو ئیمامە بەڵێن پێدراوە زەمین پر دەكا لە عەدالەت دادوەری هەروەكو پر بوە لە ستەم و زۆرداری ئەو ئیمامە لەراستیدا چاوەروانی شۆرشی ئیمە دەكا.
تێبینی:
علی شەریعەتی باوەری بەوە هەیە ئیمامەكەی ئەوان چاوەروانی شۆرشی ئەو خەلكەیە كە مەبەست شۆرشی شیعەیە بۆ ئەوەی ئەویش دەركەوی باشە ئەوە شیعە لەئیران گەیشتنە سەر حوكم واتە قۆناغی شۆرش و راپەرینیان تێپەركردوە و چەند سالە دەولەتن هێشتا ئەو ئیمامە دەرنەكەوت.
13- ان القول بان اصول المذهب الشيعي هما (الامامة) و ( والعدل ) وان التوحيد والنبوة هي اصول الدين الاسلامي قول غير صحيح لانه يستبطن اتهام الشيعة بان مذهبهم هو الاسلام ومعه شي اخر ، بل اعتقد ان التوحيد والنبوة والمعاد هي الاصول ليس دينا وان للاسلام اصولا اخرى وهي الامامة والعدل وان التشيع لايعني شيئا سوى الاسلام اي القران والسنة وان هذه المعادلة هي المعادلة الصحيحة: التشيع العلوي = التسنن المحمدي – ( الخلافة السياسية + انواع التمييز العرقي والقومي والطبقي).
ئەو گوتەیەی كەدەڵێ:
بنچینەی مەزهەبی شیعە ئیمامەت و دادوەریە وە یەكتاپەرستی و پێغەمبەرایەتی بنچینەی ئاینی ئیسلامین.
ئەوە گوتەیەكی راست نیە لەبەر ئەوەی ئەو گوتەیە ئەوەی لەخۆ گرتوە كە شیعە تاوانبار بكرێ بەوەی مەزهەبەكەیان ئیسلامەو شتی تری لەگەل دایە.
بۆیەباوەرم وایە یەكتاپەرستی و پێغەمبەرایەتی و زیندوبونەوەو گەرانەوە ئەوانە بچینەن نەك دین.
بەلكو ئیسلام چەند ئەسلیكی تری هەیە وەكو (ئیمامەت و دادوەری) وە شیعەش لەوە زیاتر هیچی تر ناگەیەنێ واتە قورئان و سوننە وە ئەو هاوكێشەیە راستە
(شیعەی عەلەوی = بە سوننەی محەمەدی – خیلافەتی سیاسی + چینایەتی و رەگەز پەرستی) .
تێبینی:
هاوكیشەكەی عەلی شەریعەتی ئەوەیە كە ئەهلی سوننە لە چوار چێوەی ئیسلام دانینە ئەو مەبەستی لە خیلافەتی سیاسی ئەهلی سونەیە لەبەر ئەوەی هەر لە بەیعەتەكەی سەقیفەوە ئیسلام بوو بەدوو بەش ئیسلامی شیعە كە ئیسلامی راستەقینەیە لەگەل ئیسلامی سونە كە ئیسلام حاكم و سیاسەتی زۆرلم زۆرداریە.
لەو هاوكیشەیەی شەریعەتی ئیسلامی سوننی لەدەرەوەی هاوكیشەی ئیسلامی راستەقینەیە.
شەریعەتی دەڵێ:
١٤- (كما اؤمن بالتقليد (بمعني تقليد الناس للفقيه المتخصص في الفروع العلمية والاحكام الفقهية او التقليد الفني والتخصصي والعلمي لا التقليد العقلي والفكري ولا التقليد في اصول الدين).
شەریعەتی دەڵێ:
(باوەری تەواوم بەتەقلید هەیە بەو مانایەی كەخەلكی دەبی تەقلیدی فەقیهێكی تایبەتمەند بكەن لە لقە زانستیەكان و حوكمە فقهیەكان نەك تەقلیدێكی عەقلی و فیكری وەنەك تەقلید لە ئوصولی دین)
تەقلید لای شیعە فەرزە واتە هەر شیعەیەك دەبێت موقەلیدی ئیمامێك بێت و دەبێت ( مەرجەعێكی هەبێت) مەرجەكانی ئەو مەرجەعش ئەوەیە لەهەموان (شارەزاتربێ لەشەرع وە عاقل بێت ئیمانی هەبێت و عەدالەتی هەبێت ) درێژەی ئەو خالانەش لە كتیبە فیقهیەكان باسكراوە.
مەبەست لەئیمان واتە باوەر بە ئوصولی شیعەی ئیمامی كەیەكێك لەو ئەصلانە عیصمەتی ئیمامەكانە.
مەبەستی شەریعەتی تەقلید لە حوكمە فقهیەكانە نەوەك زەرورەتەكان واتە نەك تەقلید لەنوێژ یان لە زەكات یان لەئەصلی نوێژ بەلكو لە وەڵامی ئەو پرسیارانەی دێتە پێش كەسی شیعە.
وەكو ( ئایا لەسەفەر رۆژوی بشكێنێ یان زەكاتی تیجارەت چۆن دەبێ یان بەچی رۆژوو دەشكی ...ئەو بابەتانە).
ئینجا دەڵێ:
تەقلید نەك لە( ئوصول ) لای شیعە تەقلید لە ئوصول حەرامە ئوصلولیش لای ئەوان واتە ( یەكتاپەرستی ئەلتەوحید، عەدل ، پێغەمبەرایەتی ، ئیمامەت ، مەعاد گەرانەوە )
ئەو پێنج ئەصلە لای شیعە نابێت بەتەقلید بێت بەڵكو دەبێت بەزانینی بەلگەكانەوە بێت .
ئینجا دەلێ:
15- كما اؤمن بالتقية لا بسبب الخوف بل حفظا للايمان ولا تشبها بالبطالين الذين لا يشعرون باي مسؤولية بل تشبها بالمؤمنين الذين يجاهدون سرا من اجل انتصار الحق والعدل والامامة (مبدأ الكتمان في النضال ) واؤمن ايضا بتقية الشيعة في المجتمع الاسلامي الكبير تجاه المسلمين من اهل السنة كفا للتطرف المذهبي والنعرات الطائفية وسعيا الي توثيق أواصر الود والمحبة وتحقيق الوحدة بين المسلمين ضد عدوهم المشترك.
واتە هەروەكو باوەرم بەتەقیە هەیە مەبەست لە(تەقیە) شاردنەوەی بیرو بۆ چون و باوەری دلە.
ئەوەش هەنگاوێگی زۆر ترسناكە لەفیكری شیعە زۆر جار گفت و گۆت لەگەل دەكەن و نەرمێك دەنوێنن بەلام پێچەوانە باوەری دڵیانە بۆیە قسەكانی شەریعەتی كە لەشوێنێك ئاماژەیەكی دوری بە خالێكی چاكی ئەهلی سوننە كردبێ دەبێت ئەوە بزانین كە ئەو باوەری بە(تەقییە) هەبوە واتە زۆر ئاساییە لای بەزمان قسەیەكت پێبڵێ و لەدلرا باوەرێكی تری هەبێ.
ئەوەی كەسەیرە جار جار خەلكێك كە شەریعەتی ناناسن دەلێین شەریعەتی سید قطبی شیعەیە ، ئەوە تاوانە و ستەمێكی گەورەیە لەسەید قوتب دەكرێ سەید قوتب حوكمی سێدارەی هەلبژارد بەڵام ئامادە نەبوو لە قسەكانی پەشیمان بێتەوە ئەوە كارەساتە ئەو پیاوە بهێنرێتە ریز علی شەریعەتی كە باوەری بەتەقییە هەیە واتە شاردنەوەی باوەری دڵ.
كەسێك هەلگری باوەرێكی راستە قینە بێ چۆن دەڵێ باوەرم بەتەقییە هەیە؟! بەو شێوەیەی شیعە بەکاری دەهێنن.
ئینجا دەڵێ:
(باوەرم بەتەقیە هەیە نەك لەترسان بەڵكو بۆ خەبات كردن لەپێناو سەرخستنی حەق و عەدل ئیمامەت )
وەدەڵێ:
(باوەرم بەتەقییەی شیعە هەیە بەرامبەر بەئەهلی سوننە ) لێرە شەریعەتی خۆی دەلێ تەقییە بەكار دەهێنم بەرامبەر بە ئەهلی سونە بەمەبەستی خۆ یەكلاكردنەوە بۆ دوژمنی هاوبەش و پاراستنی ریزی موسڵمانان...هتد ) كامە موسڵمانی مەبەستە خۆ ئەوەی باوەری بەئیمامەت نەبێ لای شەریعەتی ئیسلامی لەراستەرێ ترازاوەو نەك هەر ئەوەندە بەلكو ئەوەی باوەری بەئیمامەت نەبی ئەصلەن كافرە لای شیعە.
16- واؤمن بالاجتهاد بمعنی الجهد العلمي الحر الذي يبذله المتخصصون الواعون في البحث الدائم عن الحقائق الاسلامية والتكامل في فهم الاسلام والاجابة علي المسائل المستجدة والمطالب الاجتماعية الملحة والمشاكل التي يواجهها الناس في كل عصر ومصر.
واتە باوەرم بەئیجتهاد هەیە بەمانای ئەو وزەیەی سەرف دەكرێ لەپێناو گەیشتن بەراستیەكان و وەڵامدانەوەی ئەو پرسیارانەی تازە دێنە رێ.
17- واؤمن بالمرجعية العلمية ونيابة الامام لتصدي القيادة الفكرية والاجتماعية وتعبئة الطاقات وتوظيف القوي والامكانيات من اجل نصر الدين والاهتمام بحياة الناس وتأصيل ثقافتهم الدينية والتاريخية .
ئنجا دەڵێ:
باوەرم بەمەرجەعی عیلمی هەیە ( مەرجەعیەت لەژیانی شیعە پلەیەكی زۆر گەورەی هەیە بۆ نمونە سیستانی و خامنئی و خوئی و ... چەند كەسیكی تر بە مەرجەعی گرنگی شیعە دادەنرێن ) .
علی شەریعەتی دەڵێ:
باوەرم بەمەرجەعیەت هەیە هەروەكو باوەرم بە (ونیابە الامام) جێگری ئیمام هەیە واتە دوای ون بونی ئیمامی (١٢) نابێ شیعە بێ سەركردەو رێبەر بمێننەوە بۆیە پلەیەكیان هێناوەتە پێش بەناوی (جێگر) ی ئیمام بۆ راپەراندنی كارەكانیان بەلام ئەو جێگرە چۆن پەیوەندی بە ئیمامی مەهدی دەكات ؟ ئەوە نەشەریعەتی وەنە تەواوی شیعە نەیانتوانیوە وەلامی ئەو پرسیارە بدەنەوە.
شەریعەتی دەڵێ :
18- كما اؤمن بدفع الزكاة وسهم الامام لتأمين الميزانية الاقتصادية من اجل المؤسسات العلمية والاجتماعية وتنفيذ البرامج والاهداف العلمية للمجتمع الشيعي (لامجتمع الشيعة ).
هەروەکە باوەڕم هەیە بە زەکات دان و پشکی ئیمام (سهم الامام ) شیعەی ئیمامی باوەڕیان وایە پشکێک دەبێت بدرێتە ئیمام واتە ئەو ١٢ ئیمامەی کە ئەوان باوەڕیان بەعیصمەتیان هەیە بەڵام لەبەر ئەوەی ئیمامی ١٢ وون بوە ئێستا دەبێت ئەو بەشە بدرێتە (جێگری ئیمام)
ئەوە خۆی لەخۆیدا هەنگاوێكی سیاسیە نەوەك هەنگاوێكی دینی مەبەستیشمان جودا كردنەوەی سیاسەت نیە لەدین بەلام (جێگری ئیمام یان ویلایەتی فەقیه) لەو رێگایەوە شیعە دەتوانن سیاسەت بكەن لەبەر ئەوەی ئەوان پێیان وایە هیچ خەلیفەیەك رەوانیە بەوجودی ئیمامەكان.
كە ئیمامی ١٢ وون بوە ئەوان ناكرێت لەوە زیاتر بێ دەولەت بن بۆیە بیرۆكەی (نائب الامام) (ولایە الفقیه) یان داهێنا، ئینجا ئەو مەنصەبە پێویست بەوە دەكات پشتگیری بكرێ بۆ راپەراندنی هەنگاوەكانی لە بلاو كردنەوەی مەزهەبی شیعە.
كەوابوو علی شەریعەتی باوەری بەوە هەیە بەشێك لە داهات و مالی ئەو خەلكە بدرێتە جێگری ئیمام بۆ راپەراندنی كارەكانی و بلاو كردنەوەی مەزهەبی شیعە.
ئینجا شەریعەتی دەڵێ: ئەو هەنگاوانە بۆ خزمەتكردنی كۆمەلگای شیعیە نەك كۆمەلگای شیعە.
لێرە ئەوەی گرنگە سەرنجی بەرێزتانی بۆ راكێشم شەریعەتی شیعەیە بەمەنهەج واتە ئەو هەنگاوی دەنا بۆ زیاتر پابەند بوون بەمەزهەبی شیعە زۆربەی قسەكانیشی دەرژێتە ئەو چوار چێوەیەی كە زۆرێك لە شیعەكان لەئاستی پاكی مەزهەبی شیعە نینە !!!
ئەوەش زۆر گرنگە گەنجەكانمان بەتایبەتی و موسلمانانی كورد بەگشتی بزانن شەریعەتی ( دلسۆزی مەنهەجی شیعەیەو رەخنەگرە لەهەندێك لەزاناكانی و دوژمنی مەهەجی ئەهلی سونەیەو مەدحی هەندێك كەسی سونی كردوە )
19- واؤمن باقامة مراسيم العزاء في شهر محرم وعاشوراء واحياء ذكر الائمة (ع) وتاسيس الصفوف والمجالس الدينية وحتى البكاء بمعناه الصحيح وهو توعية الناس وتثقيف المجتمع واحياء رسالة الشهداء لا معنى كونه عادة وراثية سنوية لان الشهيد حي يرزق ولايحتاج لمن يبكيه بل يحتاج الى من يسير على دربه فالشيعي هو السائر على درب علي والحسين و زينب والعترة الشريفة، والتشيع هو عمل حقيقي ، فهو لا يعني العبودية التي تتنافى مع التوحيد ولا يعني ايضا الحب لانه امر عاطفي يفتقد الى المعرفة والعمل.
هەروەكو باوەرم هەیە بە مەجلیسی تەعزیەكان لەمانگی موحەررەم وەباروەرم بەعاشورا هەیە و باوەرم بەزیندو كردنەوەی یادی ئیمامەكان و دامەزراندنی ریزو مەجلیس .
وە گریان بەمانا راستەكەی ئەوە وەئاگا كردنەوەی ئەوخەلكەو بەرەو پێشبردنی كۆمەلگایە و زیندو كردنەوەی پەیامی شەهیدانە نەك بەو مانایەی كە عادەتێكی سالانەیەو بۆمان ماوەتەوە، لەبەر ئەوەی كەسی شەهید پێویستی بە گریان نیە بەلكو پێویستی بەكەسێكە رێبازەكەی تازە كاتەوە.
كەسی شیعی ئەو كەسەیە كەلەسەر رێبازی (علی و حوسەین و زەینەب و نەوە بەشەرەفەكانی ئەوانن ) .
لێرە عەلی شەریعەتی زۆر بەراشكاوانە دەڵێت كە ئەو باوەری بەو مەجلیسانە هەیە كە شیعەكان دەیبەستن و لەو مەجلیسانە بەدیار كەسێكەوە دادەنیشن و لەخۆ دەدەن و دەگرێن گوایە بەو مەجلیسانە كۆمەل پێش دەكەوێ و نیشانەی وەئاگابونی كۆمەلە !!!
20- كما اؤمن بشفاعة النبي والائمة الاطهار (ع ) واؤمن حتى بتراب شهيد الحرية العظيم الامام الحسين (ع) كعوامل مهمة في نيل (الاهلية اللازمة للنجاة) لانه لاينال الشفاعة في يوم القيامة الا من كان اهلا لها.
هەروەكو باوەرم هەیە بە شەفاعەتی پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم هەروەكو باوەرم بە خۆڵی شەهیدی ئازادی هەیە ئیمام حوسەین رەزای خوای لەسەر بێت، وەكو هۆكارێكی گرنگی رزگار بوون لەبەر ئەوەی شەفاعەت بۆ كەسێك نیە كە شایستەی ئەو شەفاعەتە نەبێت .
(توربەی حوسەینی) مەبەستیان ئەو شێوە بازنەیەیە كە لەقوری كەربەلا دورستكراوە شیعە لەكاتی نوێژ دەیخەنە پێشیان و سوژدەی لەسەر دەبەن ئەوە پارچە قورە كە ووشكراوەتەو شیعە لەكاتی نوێژ خوێندن دەیخەنە شوێنی سوژدەبردنیان و سوژدەی لەسەر دەبەن لەسەر ئەو پارچە قورە وشككراوە ناوی ئیمامە مەعصومەكان یان ناوی مەهدی یان وینەی كەعبە یان ناوی فاتیمەی زەهرای لەسەر نوسراوە.
بیرمەندی شیعە عەلی شەریعەتی باوەری بەو توربەیە هەیەو لەكاتی نوێژەكانی ئەو پارچە قورە وشككراوەیەی لە باغەلی دەركردوەو سوژدەی لەسەر بردوە .
وە پێشی وایە ئەوە هۆكارێكە بۆ ئەوەی بگاتە ئەو ئاستەی بەر شەفاعەتی ئیمامەكان كەوێ!!!.
21- واؤمن بالدعاء لابوصفه وسيلة للتخدير وبديلا للعمل والمسؤلية وطريقا للنجاة الفردية او طريقا فرديا للنجاة بل عكس ذالك اي بوصفه عاملا قويا في تنمية القيم الانسانية المتعالية وطرح المطاليب الرفيعة وتلطيف الارواح من الصدأ والرجس ونرى الدعاء في اكمل اشكاله في مدرسة الامام السجاد (ع) يتجلي فيه الحب والافتقار والوعي والنضال.
باوەریشم بەدوعا هەیە بەلام نەك بەو مانایەی كە خەلكی بەرەو بێهۆشی ببات و شوێنی كار بگرێتەو بكرێتە رێی رزگاری كەس بەلكو بەپێچەوانەی ئەوە پارانەوە بەو مانایەی كە هۆكارێكی بەهێزی گەشە پێدانی قیەمەكانی مرۆڤایەتی و خاوێن كردنەوەی رۆح لەژەنگ و پیسی.
وە پێشمان وایە دوعا لەجوانترین وێنەكانی لەقوتابخانەكەی ئیمام سەجادە كە خۆشەویستی و خەبات و وەئاگابونی پێوە دیارە .
مەبەست لە ئیمام سەجاد ئیمام علی كوری حوسەینی كوری ئیمام عەلی یە رەزای خوایان لەسەر بێ.
شیعە بەچوارەم ئیمامی مەعصومی خۆیانی هەژماردەكەن و دوعاكانی كۆكراوەتەوە بەناوی ( الصحيفة السجادية ).
22- واخيرا اؤمن بالتشيع العلوي تشيع الشهادة الأحمر لا تشيع العزاء الاسود.
دواخالیش باوەرم بە تەشەیوعی عەلەوی هەیە تەشەیوعی شەهادەتی سور نەوەك تەشەیوعی تەعزیەی رەش.
مەبەستی لەتەشەیوعی شەهادەتی سور خەبات و جیهاد لە پێناو مەنهەجی شیعە.
ئەو كۆتا خالەش تەفسیری تەواوی هەنگاوەكانی علی شەریعەتی دەكات كە هەموی لەخزمەتی بلاوكردنەوەی مەنهەجی شیعە بووە .
لەكۆتایی ئەو بابەتە لەخوای گەورە داوا كارم كە سەر كەوتوی كردبین بۆ پركردنەوەی كەلەنێك و تیشك خستنە سەر گۆشەیەك لەو گۆشە تاریكانەی كەدەبێ تیشكی بخرێتە سەر.
ان شا‌ء الله ئەو بابەتە شوێنی خۆی گرتوەو .
ئەوە هەنگاوی یەكەمە لەناساندنی عەلی شەریعەتی بەپیشتیوانی خوای گەورە دەگەرینەوە سەر شەریعەتی و مەنهەجەكەی لەكاتێكی تر و بەتەفصیلێكی تر .
خوای گەورە هەموو لایەكمان سەر كەوتو كات .
مامۆستا سەرباز محمد
مامۆستا سەرباز محمد
.){kind=link}
0 التعليقات:
إرسال تعليق